आध्यात्म
देह भौतिक हो यौटा आत्मा आध्यात्मको घर |
मन, बुद्धि र संस्कार आत्मा मालिक सुन्दर ||
ज्ञान, प्रेम अनि शान्ति शक्ति आनन्द औ सुख |
आत्माका गुण रित्तिन्छन् पर्छ संकट औ दुःख ||
आत्मा हो अनुभव गर्ने सुख वा दुःखको क्षण |
पदार्थ तत्वकै शक्ति आत्माको बन्छ कारण ||
आस्तिक, नास्तिक आदि पक्ष आध्यात्मका दुबै |
सिद्धान्त र विचार्धारा आध्यात्मिक पक्ष हुन् सबै ||
आध्यात्म भित्री हो मार्ग पदार्थ बाहृय खोल हो |
आध्यात्म खालि मान्छेको विचार शक्ति बोल हो ||
आत्मा हो अनुभूत् गर्ने गुण वा दोष बोकने |
आत्मा हो सिर्जना गर्ने दर्शन वा शक्ति ठोकने ||
र्इश्वर मान्नेहरु भित्र मात्र आध्यात्म होइन |
नास्तिक शठ पाखण्डी पनि आध्यात्मका हुन ||
यही आध्यात्म शक्ति हो विवेकी शठ बन्दछ |
यही आध्यात्म शक्तिले मान्छेले र्इश रच्दछ ||
परिवर्तन गर्ने यी शक्ति आध्यात्मका हुन |
यही आध्यात्म शक्तिले सकिन्छ मनमा छुन ||
देवता हामी भित्रै छ कर्म छन् जाति पातिका
नयाँ संस्कार आध्यात्म छोरा नाति पनातिका ||
ठूलो शक्ति विचारै हो यही आध्यात्मको घर |
ज्ञान, सीप र वृत्तिको आध्यात्मिक चेत सुन्दर ||
सिर्जना अनि मान्छेको योग आध्यात्म भाव हो |
आन्तरिक शक्ति सौर्न्दर्य आध्यात्मिक प्रभाव हो ||
मन मस्तिष्क चाहिन्छ सम्पादन गर्न लक्ष्यको |
यही आध्यात्मले भर्छ खजाना ज्ञान पक्षको ||
परिवर्तन आउन्न मन भित्र नगैकन |
योजना दिलका सोच सकारात्मक नभैकन ||
वैज्ञानिकहरुका खोज हुन आध्यात्मका फल |
कविका कविता रच्ने दिल आध्यात्म हो बल ||
अर्थ राजनीति रच्ने कार्लमार्क्स प्रवर्तन |
पक्ष आध्यात्मको यौटा अनिश्वरवादी दर्शन ||
आध्यात्म मान्छे भित्रै छ मान्छेले नै बनाउँछ |
आध्यात्म खोजी मान्छेले मान्छे मान्छे बनाउँछ ||
विश्वका धर्मका भाव मान्छेलाई समेटने |
खोजेर मनका मान्छे मान्छेलाई चिनाउने ||
एकता सूत्रमा बाँध्ने यही आध्यात्म शक्ति हो |
छाडी संकीर्णता बोकी सद्भाव अनि भक्तिको ||
आध्यात्म भाव हो यौटा देखिंदैन कतै पनि |
विचार भित्र गाँसेर आध्यात्म बुझनु पर्छ नि ||
यही आध्यात्मले मात्र झुल्किन्छ वास्तविकता |
हर्टाई मनको भ्रम मन भित्र उज्यालो ता ||
ल्याउने शक्ति हो यस्तै आफैंलाई चिनाउने |
आध्यात्म सूत्र हो यौटा अपनत्व जगाउने ||
आत्माको खोजीका लागि अनुपम यही यन्त्र हो |
कला विज्ञानको संगम आध्यात्म एक मन्त्र हो ||
मानव गौरवका गाथा उपलब्धि समर्थता |
सार निस्सार बन्नेछन् विना आध्यत्मका कथा ||
मन भित्र भाव के छ विज्ञानले देख्छ |
यही भाव आध्यात्म हो अज्ञानले छेक्छ ||
परमात्मा राख्ने ठाउँ मनले दियो भने |
मानवता यै हो साथी एकै आत्मा बने ||
घुच्याएर, उठाएर मुड्की बजारेर |
विज्ञानका नाना विधि यन्त्र घुसारेर ||
आत्मा भित्र आध्यात्मको ठाउँ अटाउन्न |
पदार्थ नै हैन तर चेतन हराउन्न ||
आँशु दाना झार्ने को हो हाँसो कस्ले दियो |
असन्तोष भयो कहाँ शान्ति कस्ले दियो ||
यै हो छाति किन जल्छ रीस किन उठ्छ |
अविश्वास आशंकाले किन त्रास बढ्छ ||
यही आध्यात्म हो हाम्रो मान्छे बन्नु पर्छ |
नर्तकी र गुरुआमा भान्छे बन्नु पर्छ ||
आध्यात्मले गुण अनि कार्य बनाउँछ |
कतै र्स्वर्ग कतै नर्क मान्छे बनाउँछ ||
(अप्रकाशित खण्डकाव्य "महत्त्तम यात्रा"बाट)
देह भौतिक हो यौटा आत्मा आध्यात्मको घर |
मन, बुद्धि र संस्कार आत्मा मालिक सुन्दर ||
ज्ञान, प्रेम अनि शान्ति शक्ति आनन्द औ सुख |
आत्माका गुण रित्तिन्छन् पर्छ संकट औ दुःख ||
आत्मा हो अनुभव गर्ने सुख वा दुःखको क्षण |
पदार्थ तत्वकै शक्ति आत्माको बन्छ कारण ||
आस्तिक, नास्तिक आदि पक्ष आध्यात्मका दुबै |
सिद्धान्त र विचार्धारा आध्यात्मिक पक्ष हुन् सबै ||
आध्यात्म भित्री हो मार्ग पदार्थ बाहृय खोल हो |
आध्यात्म खालि मान्छेको विचार शक्ति बोल हो ||
आत्मा हो अनुभूत् गर्ने गुण वा दोष बोकने |
आत्मा हो सिर्जना गर्ने दर्शन वा शक्ति ठोकने ||
र्इश्वर मान्नेहरु भित्र मात्र आध्यात्म होइन |
नास्तिक शठ पाखण्डी पनि आध्यात्मका हुन ||
यही आध्यात्म शक्ति हो विवेकी शठ बन्दछ |
यही आध्यात्म शक्तिले मान्छेले र्इश रच्दछ ||
परिवर्तन गर्ने यी शक्ति आध्यात्मका हुन |
यही आध्यात्म शक्तिले सकिन्छ मनमा छुन ||
देवता हामी भित्रै छ कर्म छन् जाति पातिका
नयाँ संस्कार आध्यात्म छोरा नाति पनातिका ||
ठूलो शक्ति विचारै हो यही आध्यात्मको घर |
ज्ञान, सीप र वृत्तिको आध्यात्मिक चेत सुन्दर ||
सिर्जना अनि मान्छेको योग आध्यात्म भाव हो |
आन्तरिक शक्ति सौर्न्दर्य आध्यात्मिक प्रभाव हो ||
मन मस्तिष्क चाहिन्छ सम्पादन गर्न लक्ष्यको |
यही आध्यात्मले भर्छ खजाना ज्ञान पक्षको ||
परिवर्तन आउन्न मन भित्र नगैकन |
योजना दिलका सोच सकारात्मक नभैकन ||
वैज्ञानिकहरुका खोज हुन आध्यात्मका फल |
कविका कविता रच्ने दिल आध्यात्म हो बल ||
अर्थ राजनीति रच्ने कार्लमार्क्स प्रवर्तन |
पक्ष आध्यात्मको यौटा अनिश्वरवादी दर्शन ||
आध्यात्म मान्छे भित्रै छ मान्छेले नै बनाउँछ |
आध्यात्म खोजी मान्छेले मान्छे मान्छे बनाउँछ ||
विश्वका धर्मका भाव मान्छेलाई समेटने |
खोजेर मनका मान्छे मान्छेलाई चिनाउने ||
एकता सूत्रमा बाँध्ने यही आध्यात्म शक्ति हो |
छाडी संकीर्णता बोकी सद्भाव अनि भक्तिको ||
आध्यात्म भाव हो यौटा देखिंदैन कतै पनि |
विचार भित्र गाँसेर आध्यात्म बुझनु पर्छ नि ||
यही आध्यात्मले मात्र झुल्किन्छ वास्तविकता |
हर्टाई मनको भ्रम मन भित्र उज्यालो ता ||
ल्याउने शक्ति हो यस्तै आफैंलाई चिनाउने |
आध्यात्म सूत्र हो यौटा अपनत्व जगाउने ||
आत्माको खोजीका लागि अनुपम यही यन्त्र हो |
कला विज्ञानको संगम आध्यात्म एक मन्त्र हो ||
मानव गौरवका गाथा उपलब्धि समर्थता |
सार निस्सार बन्नेछन् विना आध्यत्मका कथा ||
मन भित्र भाव के छ विज्ञानले देख्छ |
यही भाव आध्यात्म हो अज्ञानले छेक्छ ||
परमात्मा राख्ने ठाउँ मनले दियो भने |
मानवता यै हो साथी एकै आत्मा बने ||
घुच्याएर, उठाएर मुड्की बजारेर |
विज्ञानका नाना विधि यन्त्र घुसारेर ||
आत्मा भित्र आध्यात्मको ठाउँ अटाउन्न |
पदार्थ नै हैन तर चेतन हराउन्न ||
आँशु दाना झार्ने को हो हाँसो कस्ले दियो |
असन्तोष भयो कहाँ शान्ति कस्ले दियो ||
यै हो छाति किन जल्छ रीस किन उठ्छ |
अविश्वास आशंकाले किन त्रास बढ्छ ||
यही आध्यात्म हो हाम्रो मान्छे बन्नु पर्छ |
नर्तकी र गुरुआमा भान्छे बन्नु पर्छ ||
आध्यात्मले गुण अनि कार्य बनाउँछ |
कतै र्स्वर्ग कतै नर्क मान्छे बनाउँछ ||
(अप्रकाशित खण्डकाव्य "महत्त्तम यात्रा"बाट)
